Działalność placówek medycznych podlega istotnym i skrupulatnie weryfikowanym przez inspektorów Sanepidu procedurom sanitarnym. Ważną kwestią, obok ogólnej dbałości o czystość, bieżącej dezynfekcji powierzchni i sterylizacji materiałów medycznych, jest zagospodarowanie odpadów. Chodzi szczególnie o powstające podczas pracy gabinetu niebezpieczne odpady medyczne, które muszą być odseparowane od odpadów komunalnych. Procedurę postępowania z nimi opisano w odpowiednich procedurach. Warto zaznaczyć, że te same uregulowania mogą obowiązywać w części placówek branży beauty.
Spis treści:
W polskim systemie prawnym obowiązuje ustawa o odpadach z 14 grudnia 2012 r., która definiuje odpady medyczne jako „odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny”. Szczegółowy podział na odpady zakaźne, odpady niebezpieczne inne niż zakaźne oraz pozostałe odpady medyczne pojawia się natomiast w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 5 października 2017 r. I właśnie na tych kategoriach bazują procedury postępowania z materiałami medycznymi.
Przykładem odpadów zakaźnych mogą być tkanki ludzkie, zużyte igły i inne ostre narzędzia, zabrudzone krwią materiały opatrunkowe, rękawice jednorazowe, słowem – wszystkie narzędzia, akcesoria i materiały eksploatacyjne na których mogą znajdować się szkodliwe drobnoustroje. Odpady niebezpieczne inne niż zakaźne to niektóre leki, materiały dentystyczne oraz innego rodzaju chemikalia używane podczas procedur medycznych, a które mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka. Przykładem materiałów pozostałych jest choćby gips lub opakowania sterylizacyjne.
Ogólną zasadą postępowania z odpadami medycznymi jest ich segregacja już w miejscu powstawania, czyli – w pomieszczeniu, w którym przeprowadzane są procedury medyczne. Oznacza to, że w każdym gabinecie muszą znaleźć się trzy pojemniki - dla każdej z kategorii odpadów.
Przyjęto jednolity system oznaczania worków na odpady kolorami.
Ważne jest widoczne oznakowanie worków: z informacją o rodzaju przechowywanych odpadów, miejscu ich powstawania oraz dacie zamknięcia worka/pojemnika. Opakowania nie mogą być przepełnione – dopuszcza się wypełnienie worków do 2/3 ich objętości, procedury przewidują też dopuszczalny czas, a także określają warunki przechowywania odpadów.
Worki na odpady medyczne umieszczane są w sztywnych pojemnikach lub na specjalnych stelażach. W obu przypadkach należy zadbać o łatwą identyfikację przeznaczenia pojemnika – poprzez odpowiedni kolor oraz opis. Ważną cechą jest łatwość otwierania, a jednocześnie – szczelność pokrywy zabezpieczającej zawartość.
W zaleceniach dotyczących selektywnego zbierania odpadów medycznych pojawia się pojęcie „odpadów o ostrych końcach i krawędziach”. Chodzi o zużyte igły, jednorazowe strzykawki, skalpele itp. Nie mogą być one wrzucane do worków, ponieważ ryzyko uszkodzenia opakowania jest zbyt duże. Stosowane są więc sztywne, odporne uszkodzenia mechaniczne i działanie wilgoci jednorazowe pojemniki, wyposażone w skuteczne zamknięcie. Również w tym przypadku dopuszczalne jest zapełnianie pojemników do 2/3 pojemności.
W instrukcjach postępowania znaleźć można również określenie „wysoce zakaźne odpady medyczne”. Mowa tu o odpadach, w których zidentyfikowano (lub jest wysokie prawdopodobieństwo występowania) czynniki chorobotwórcze stanowiące szczególne zagrożenie dla ludzi. W tym przypadku procedura narzuca obowiązek umieszczenia worka lub pojemnika z odpadami w dodatkowym worku lub pojemniku.
Organizując pracę gabinetu należy oczywiście pamiętać o dodatkowych obowiązkach związanych z zagospodarowaniem odpadów, czyli prowadzeniu odpowiedniej ewidencji oraz zgodnej z przepisami utylizacji odpadów – zwykle wykonywanej przez wyspecjalizowany podmiot.