Proces sterylizacji – krok po kroku

Zmiany w przepisach sanitarnych znacznie rozszerzyły grupę podmiotów zobowiązanych do sterylizowania narzędzi. Sterylizacja uznawana jest za jedyną metodę dającą pełną ochronę przed drobnoustrojami, czyli ochronę przed przenoszonymi w ten sposób chorobami. Sterylizacja jest też zamiennie nazywana wyjaławianiem, ale jest to dokładnie ten sam proces.
Uporządkujmy podstawowe pojęcia i prześledźmy typowy proces sterylizacji.

Spis treści

1. Sterylizacja – wymagana w placówkach medycznych i punktach usługowych
2. Dezynfekcja – potrzebna, ale nie wystarczająca
3. Sterylizacja gwarantuje bezpieczeństwo
4. Urządzenia, akcesoria, materiały eksploatacyjne
5. Proces sterylizacji narzędzi – krok po kroku

Sterylizacja – wymagana w placówkach medycznych i punktach usługowych

O ile w przypadku procedur medycznych narzędzie bardzo często ingeruje w ciało pacjenta, narusza tkanki i ma kontakt z krwią, to przy zastosowaniach kosmetycznych (np. usuwaniu zrogowaciałych warstw naskórka, pielęgnacji paznokci, obcinaniu włosów) zazwyczaj nie powstaje otwarta rana. Drobnoustroje mogą jednak przedostać się do organizmu poprzez mikrouszkodzenia skóry lub błony śluzowe. Istnieje również ryzyko mimowolnego skaleczenia osoby korzystającej z usług kosmetycznych lub pracownika zakładu.
Co bardzo ważne, formalne wymagania dotyczące sterylizacji stawiane branży kosmetycznej są dokładnie takie same jak wymagania dla placówek medycznych. I są skrupulatnie egzekwowane przez Sanepid.

Dezynfekcja – potrzebna, ale nie wystarczająca

Proces dezynfekcji (poprzedzony wstępnym myciem) pozwala zmniejszyć ilość drobnoustrojów znajdujących się na narzędziach. Zastosowanie nowoczesnych preparatów do dezynfekcji lub wykorzystanie zaawansowanych myjni-dezynfektorów daje bardzo dobry efekt biobójczy. Jednak dla uzyskania efektu całkowitej neutralizacji wirusów, bakterii i grzybów, konieczne jest przeprowadzenie procesu wyjaławiania.

Sterylizacja gwarantuje bezpieczeństwo

W procesie sterylizacji eliminowane są drobnoustroje w formie wegetatywnej (aktywne), jak i przetrwalnikowej (zdolne do rozwoju). Prawidłowo wysterylizowane narzędzie jest w pełni bezpieczne zarówno dla klienta, jak i dla osoby przeprowadzającej zabieg kosmetyczny lub medyczny. Warto jednak pamiętać o tym, że dla uzyskania tego efektu konieczne jest zachowanie odpowiednich standardów na każdym z etapów sterylizacji.

Urządzenia, akcesoria, materiały eksploatacyjne

Do przeprowadzenia procesu wyjaławiania niezbędny jest oczywiście sterylizator. W niewielkich placówkach medycznych i gabinetach kosmetycznych najczęściej jest to sterylizator parowy, choć ostatnio coraz chętniej stosowane są sterylizatory plazmowe. Do przeprowadzenia procesu konieczne jest również opakowanie do sterylizacji: papier lub włóknina do sterylizacji, rękaw do sterylizacji lub gotowe torebki do sterylizacji. 

Trzecia, bardzo ważna i bezwzględnie wymagana grupa produktów to chemiczne i biologiczne testy kontroli sterylizacji. Ich wskazania są bardzo istotne, stanowią bowiem jedyne potwierdzenie prawidłowości procesu.
Ważne jest, by sprzęt i materiały używane w procedurach sterylizacji pochodziły od sprawdzonego dostawcy i posiadały odpowiednie certyfikaty zgodności z normami. W przypadku sklepu sterim.eu zasada ta dotyczy zarówno produktów marki własnej Sterim, jak i oferty zewnętrznych producentów, krajowych i zagranicznych.

Proces sterylizacji narzędzi – krok po kroku

Całą procedurę sterylizacji narzędzi używanych w placówkach medycznych lub zakładach branży beauty można skrótowo opisać w kilku punktach:

Mycie i dezynfekcja narzędzi
Narzędzia, użyte podczas zabiegu lub przy usłudze kosmetycznej, muszą zostać oczyszczone z pozostałości organicznych i nieorganicznych, a następnie zdezynfekowane. Proces ten najlepiej przeprowadzić w automatycznej myjni-dezynfektorze, za pomocą specjalistycznych preparatów.

Przygotowanie pakietów do sterylizacji
Czyste i zdezynfekowane narzędzia należy umieścić w opakowaniu do sterylizacji. W realiach niewielkiej placówki zwykle ma ono formę torebki ze specjalnym zamknięciem, rękawa do sterylizacji (zamykanego termicznie za pomocą specjalnej zgrzewarki do rękawów), rzadziej – papieru lub włókniny do sterylizacji. Ostre końcówki narzędzi powinny być zabezpieczone specjalnymi nakładkami, chroniącymi przed przypadkowym skaleczeniem oraz przed uszkodzeniem opakowania.

Umieszczenie testów kontroli sterylizacji
Parametry każdego z cykli sterylizacji podlegają kontroli. Służą do tego testy chemiczne, umieszczane w opakowaniu do sterylizacji, w komorze sterylizatora. Zaawansowana weryfikacja polega na poddaniu próbie wyjaławiania również testu biologicznego.

Umieszczenie pakietów w sterylizatorze
Istotne jest zapewnienie swobodnego dostępu czynnika sterylizującego każdego pakietu. Sposób ułożenia pakietów w komorze autoklawu zależy od ich wielkości, kształtu oraz typu urządzenia.

Właściwa sterylizacja
Proces wyjaławiania przebiega całkowicie automatycznie. Obsługa urządzenia ogranicza się do wyboru odpowiedniego programu. Nowoczesne sterylizatory pozwalają na skrócenie czasu procedury, co usprawnia pracę placówki.

Ostudzenie wysterylizowanych pakietów
Po wyjęciu jałowych pakietów z komory sterylizatora należy pozostawić do osiągnięcia temperatury pokojowej.

Uzupełnienie dokumentacji
Przepisy wymagają, by wszystkie cykle sterylizacji, niezależnie od miejsca ich przeprowadzania, były dokumentowane. Konieczne jest również archiwizowanie wyników testów kontroli sterylizacji. Obowiązek ten dotyczy zarówno placówek medycznych, jak i zakładów usługowych.

Warto pamiętać o tym, że spełnienie wszelkich wymagań podczas procesu sterylizacji, jest formalnym obowiązkiem, wynikającym z przepisów prawa i jest weryfikowane podczas kontroli. A jednocześnie – zapewnia bezpieczeństwo klientom (pacjentom) i personelowi placówki.