Spis treści
1. Co to są odpady medyczne
2. Podział odpadów medycznych
3. Odpady medyczne zakaźne
4. Inne odpady medyczne
5. Worki na odpady medyczne
6. Pojemniki na odpady medyczne
7. Obowiązujące procedury regulujące postępowanie z odpadami medycznymi
W myśl zapisów ustawy o odpadach z 14 grudnia 2012 r., uzupełnionych o wspomniane rozporządzenie Ministra Zdrowia z 5 października 2017 r., odpady medyczne to „odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny”. W samej ustawie nie znajdziemy dokładniejszego podziału – pojawia się on dopiero w ministerialnym rozporządzeniu.
Urzędnicy ministerstwa podzielili odpady medyczne na trzy kategorie: odpady zakaźne, odpady niebezpieczne inne niż zakaźne oraz pozostałe odpady medyczne. Do każdej z kategorii przypisano listę 6-cyfrowych kodów opisanych w katalogu odpadów (rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 grudnia 2014 r.).
Oczywiście, niezależnie od kategorii, na wytwórcę odpadów medycznych (czyli placówkę medyczną albo zakład z obszaru pozamedycznego) nałożony jest obowiązek wpisu do Rejestru Bazy Danych o produktach oraz o gospodarce odpadami, prowadzonego przez odpowiedni urząd marszałkowski. Pisaliśmy o tym w jednym z poprzednich wpisów: BDO w gabinecie stomatologicznym.
W tej kategorii znalazły się nie tylko odpady powstające podczas procedur przy pacjentach z chorobami zakaźnymi (choćby pozostałości żywności podawanej pacjentom oddziałów zakaźnych w szpitalach). Do odpadów zakaźnych zalicza się również części ciała i organy, pojemniki na krew i konserwanty do jej przechowywania, a także odpady, które mogą przenosić materiał genetyczny, np. zużyte opatrunki, podkłady, podpaski, pieluchomajtki itp.
W kategorii mniej niebezpiecznych odpadów medycznych (ale wciąż wymagających specjalnego traktowania) mieszczą się chemikalia zawierające substancje niebezpieczne, niektóre leki oraz odpady amalgamatu wykorzystywanego w leczeniu stomatologicznym. Do pozostałych odpadów medycznych należą nieskażone kawałki opatrunków, opatrunki i jednorazowe instrumenty medyczne, części pościeli jednorazowej, chemikalia nie zawierające substancji niebezpiecznych, lekarstwa, a także oczywiście różnego rodzaju opakowania po materiałach medycznych, w tym – opakowania sterylizacyjne. Na pewno wśród odpadów medycznych znajdą się więc produkty, o których często piszemy na naszym blogu: torebki do sterylizacji, rękawy do sterylizacji czy testy kontroli sterylizacji.
W bezpiecznym zagospodarowaniu odpadów medycznych pomaga zasada stosowania worków o odpowiednich kolorach. I tak odpady zakaźne powinny być odkładane i przechowywane w workach lub pojemnikach o kolorze czerwonym, w żółtych workach zbierane są mniej niebezpieczne odpady medyczne, a pozostałe odpady powstające w gabinetach trafiają do worków o innym kolorze. Wszystkie worki muszą być jednorazowe i dające możliwość zabezpieczenia przed ponownym otwarciem.
Specjalnego traktowania wymagają odpady mogące przeciąć lub przekłuć polietylenową folię worka. Jednorazowe skalpele, ostrza i igły muszą być zbierane w sztywnych pojemnikach. Zapobiega to uszkodzeniu opakowania i rozprzestrzenieniu potencjalnie groźnych odpadów, a także chroni personel zakładu przed skaleczeniem i skażeniem.
Oprócz wspomnianego kolorystycznego kodowania zbieranych odpadów i odpowiedniego zabezpieczenia odpadów ostrych, rozporządzenie opisuje również sposób magazynowania odpadów, określa limity czasu i temperatury ich przechowywania, wskazuje sposób oznaczania opakowań.
Co bardzo ważne – każda z placówek, oprócz wdrożenia odpowiednich procedur związanych z zagospodarowaniem odpadów medycznych, musi wypełnić wszelkie wymagania związane ze wpisem do rejestru BDO i prowadzeniem bieżącej ewidencji odpadów w systemie BDO.