Narzędzia chirurgiczne, ale i inne narzędzia medyczne wielokrotnego użytku, mimo specyficznej budowy i wysokowytrzymałych materiałów, z czasem tracą swoje właściwości. Wcześniej czy później nawet instrumenty z najwyższej półki ulegają zużyciu. Na szczęście – dzięki respektowaniu zasad eksploatacji i regularnej konserwacji, okres użytkowania narzędzi można wydłużyć. Tym razem na naszym blogu omawiamy przyczyny pojawiania się różnego rodzaju przebarwień i osadów.
Spis treści:
O ile niektóre rodzaje nalotu powstającego w wyniku utleniania materiałów, z których wykonane są narzędzia, nie mają wpływu na użyteczność i bezpieczeństwo, to wszystkie rodzaje korozji wymagają interwencji.
W przypadku narzędzi medycznych możemy mieć do czynienia z:
- korozją wżerową, wynikającą z działania jonów przenikających przez tzw. warstwę pasywną stali narzędziowej lub z działania pozostałości organicznych pozostawionych przez dłuższy czas na instrumentach (dlatego tak pomocne jest użycie – tuż po wykorzystaniu narzędzi – specjalnego preparatu do wstępnej obróbki, np. Lysonox ENZY4CLEAN),
- korozją cierną, powstającą w miejscach tarcia metalowych płaszczyzn, np. w zawiasach i zamkach (działaniem zapobiegawczym jest regularne smarowanie tych miejsc za pomocą specjalistycznego smaru, np. Lysonox LUB Spray),
- korozją naprężeniową, pojawiającą się w miejscach oddziaływania dużych sił i skutkującą zwykle pęknięciami lub/i złamaniami elementu,
- korozją powierzchniową, wynikającą zwykle z działania środków chemicznych na różnych etapach użycia lub reprocesowania,
- korozją kontaktową, powstającą w miejscu styku metali, szczególnie przy połączeniu stali nierdzewnej z metalami kolorowymi (ale również w miejscach styku elementów wykonanych z tego samego materiału),
- korozją szczelinową, będącej zwykle efektem niedostatecznego suszenia, w połączeniu z naruszeniem ochronnej warstwy pasywnej,
- korozją obcą, przy której pojawiające się osady pochodzą z innego źródła, np. ze skorodowanej instalacji wodociągowej.
Jak widać – przyczyn pojawienia się śladów korozji i uszkodzeń powłoki narzędzia, a w skrajnym przypadku – jego zniszczenia, może być wiele. Właściwie każdy z tych przypadków wymaga innej interwencji (najczęściej konieczne będzie przekazanie narzędzia do wyspecjalizowanego serwisu), jednak zawsze korozja jest przesłanką do natychmiastowego wycofania instrumentu z bieżącej eksploatacji.
Do wytwarzania narzędzi chirurgicznych wykorzystywane są zarówno specjalne materiały (stal nierdzewna oraz metale odporne na działanie czynników zewnętrznych), jak i zaawansowane technologie produkcji. Dodatkowo sama budowa instrumentów z jednej strony ułatwia ich mycie, dezynfekcję i sterylizację, a z drugiej – ogranicza ryzyko naruszenia warstwy ochronnej czy wręcz uszkodzenia w toku intensywnej eksploatacji.
A mimo to, również te najlepsze instrumenty z czasem ulegają naturalnemu zużyciu. Narzędzia chirurgiczne pracują zwykle w naprawdę trudnych warunkach:
- są intensywnie wykorzystywane (używanie, reprocesowanie, krótkie magazynowanie, ponowne użycie itd.),
- podczas zabiegów poddawane są działaniu aktywnych chemicznie substancji organicznych i nieorganicznych,
- w trakcie reprocesowania są myte i dezynfekowane różnego rodzaju preparatami,
- są narażone na uszkodzenia podczas przygotowania do wyjaławiania i w jego trakcie,
- muszą wytrzymać wielokrotne zmiany temperatury w trakcie sterylizacji.
Mogą Cię także zainteresować |
Przyczyn powstawania nalotu na narzędziach chirurgicznych może być wiele. Najczęstsze to:
- pozostałości i zabrudzenia organiczne, będące konsekwencją niedokładnego mycia lub płukania, używania zanieczyszczonych preparatów do mycia i dezynfekcji, błędnych ustawień urządzeń do mycia mechanicznego, złego ułożenia narzędzi w komorze myjącej;
- pojawienie się plam z soli wapnia wytrąconych z wody,
- osady krzemianowe bądź z innych związków mineralnych, powstające na skutek działania kwasu krzemowego będącego produktem ubocznym produkcji wody demineralizowanej lub wynikające z niedokładnego płukania po użyciu środków myjących zawierających związki mineralne,
- przebarwienia będące objawem utleniania się materiału, powstające przy myciu maszynowym (wpływ zaawansowanych środków chemicznych i neutralizujących, zawartych w preparatach do mycia).
W zależności od charakteru i przyczyn powstającego nalotu, wskazane jest powtórzenie mycia, zastosowanie preparatów zmieniających odczyn środków do reprocesowania narzędzi, korekta ustawień urządzeń do mycia mechanicznego, a nawet – poddanie narzędzia zabiegom serwisowym (usuwanie nalotu przez serwisanta, zgodnie z zaleceniami producenta).
Nie ma jednego, uniwersalnego trybu postępowania. Każdorazowo konieczne jest określenie przyczyn powstawania nalotu, ocena wpływu nalotu na materiał (a co za tym idzie – na bezpieczeństwo pacjentów) i podjęcie decyzji o poddaniu narzędzia dodatkowym zabiegom lub pozostawieniu instrumentu z nalotem.