Spis treści
1. Wyposażenie weterynaryjne jak wyposażenie gabinetu lekarza specjalisty
2. Chirurgiczne narzędzia weterynaryjne
3. Nożyczki weterynaryjne
4. Pęsety w gabinecie weterynaryjnym
5. Kleszcze – niezbędne również przy operacjach zwierząt
6. Inne narzędzia chirurgiczne w gabinecie weterynaryjnym
7. Narzędzia specjalne do leczenia zwierząt
8. Dezynfekcja i sterylizacja narzędzi weterynaryjnych
Gdyby nie charakterystyczne plakaty na ścianach i nieco inne umeblowanie, mielibyśmy problem z odróżnieniem gabinetu, w którym leczy się zwierzęta od tego, w którym pomaga się ludziom. Zarówno jeżeli chodzi o wyposażenie diagnostyczne, jak i narzędzia – lekarze korzystają z podobnego asortymentu. W szufladach znajdziemy więc dyspensery z narzędziami jednorazowymi, wyjałowione narzędzia wielokrotnego użytku, opakowania środków opatrunkowych, dodatkowe akcesoria.
Jedyne, co może zwrócić uwagę, to większa „uniwersalność” wyposażenia weterynaryjnego. Lekarz zajmujący się zwierzętami musi być wszechstronny. Czasami kończy się na prostej konsultacji albo zastrzyku, ale nierzadko konieczne jest leczenie zębów, odebranie porodu, ratowanie złamanej łapy, szycie rany lub inny zabieg chirurgiczny.
Narzędzia chirurgiczne na wyposażeniu gabinetu weterynaryjnego, z niewielkimi wyjątkami, właściwie trudno odróżnić od instrumentów stosowanych przez chirurgów operujących ludzi. Więcej – najczęściej są to dokładnie te same narzędzia i akcesoria.
Choć niekiedy w katalogach produktów pojawiają się określenia „nożyczki weterynaryjne”, jest to zabieg wyłącznie handlowy. W tej kategorii narzędzi najistotniejszy – z punktu widzenia funkcjonalności narzędzia mającego służyć do cięcia tkanek albo przecinania materiałów opatrunkowych, jest kształt końcówek. Mogą być zaostrzone, zaokrąglone lub mieszane, stąd określenia „ostro-ostre”, „ostro-tępe” albo „tępo-tępe”. Istotna jest również wielkość i ewentualne zagięcie ostrza, pozwalające dokonywać cięć w miejscach trudniej dostępnych. Niektóre nożyczki mają specjalne zastosowanie, jak na przykład nożyczki do szwów ze specjalnym ostrzem chwytającym nici chirurgiczne.
Pęseta jest przedłużeniem palców lekarza, dając o wiele większą precyzję i umożliwiając wykonanie różnego rodzaju czynności w trudno dostępnych miejscach. Podstawowy podział rozróżnia pęsety anatomiczne oraz pęsety chirurgiczne z ząbkami dającymi mocniejszy chwyt. Oczywiście narzędzia te mają różne długości, szerokości, kształty, a niekiedy specjalną budowę (np. pęseta autraumatyczna pozwala na zminimalizowanie ewentualnych podrażnień czy uszkodzeń tkanek).
Kleszcze to jedna z najszerszych kategorii instrumentów chirurgicznych. Są tu zarówno wydłużone kleszcze do usuwania ciał obcych z gardła, kleszcze do przytrzymywania języka, kleszcze do ekstrakcji zębów, jak i kleszcze do zaciskania naczyń w polu operacyjnym albo zaciskania jelit. Kleszczy używa się również do przytrzymywania materiałów opatrunkowych.
W wyposażeniu chirurgicznym znaleźć można też szereg innych, mniejszych i większych narzędzi niezbędnych do wykonywania konkretnych czynności podczas zabiegów i operacji: dłuto, łyżeczkę kostną, raspator, igłotrzymacz, rozwieracz do odchylania tkanki, haki (retraktory) do ran – ręczne lub automatyczne itd.
Weterynarze, oprócz uniwersalnych narzędzi chirurgicznych, mają do dyspozycji również wyspecjalizowany sprzęt. Część tych instrumentów ma specyficzną budowę, dostosowaną do wielkości i kształtu pacjentów, jak na przykład rozwieraki weterynaryjne dla gryzoni, kotów albo psów. Do usuwania płytki nazębnej u zwierząt służy sierp weterynaryjny, a kastrację kotek przeprowadza się za pomocą specjalnych kleszczy.
Lekarze weterynarii poza dużymi miastami zwykle mają pod swoją opieką również zwierzęta gospodarskie. Na ich wyposażeniu znajduje się więc trokar, czyli narzędzie do odprowadzania gazów przy wzdęciach, igła Flessa do zakładania spinki pochwowej u bydła, czy haki oczodołowe służące do korygowania ułożenia głowy płodu przy porodzie.
Narzędzia w gabinecie weterynaryjnym, podobnie jak narzędzia stosowane przy leczeniu ludzi, również muszą spełniać surowe wymogi sanitarne. Materiał, z którego są wykonane (zazwyczaj stal szlachetna) pozwala na sterylizację parową, choćby za pomocą kompaktowego autoklawu Superior S23.
Przy reprocesowaniu narzędzi weterynaryjnych można z powodzeniem używać typowych materiałów eksploatacyjnych, na przykład rękawów do sterylizacji STERIM oraz osłonek na narzędzia. Jednak niezależnie od stosowanych produktów, najistotniejsza jest staranność przy przeprowadzaniu procesu. Ma to kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa zwierząt, jak i ludzi zajmujących się ich leczeniem.