Kąpiel w ultradźwiękach jest bardzo skuteczną metodą oczyszczania powierzchni, a w szczególności – nieagresywnego usuwania brudu z trudno dostępnych miejsc. Metoda ta doskonale sprawdza się w przypadku zanieczyszczeń organicznych, stąd jej popularność w placówkach medycznych i salonach urody. W wielu przypadkach jest wręcz niezastąpiona. Należy jednak pamiętać o istotnych zastrzeżeniach związanych z eksploatacją myjek ultradźwiękowych. Część z nich dotyczy mycia elektroniki.
Spis treści
W tym przypadku nie ma reguły. Dla części urządzeń i podzespołów mycie ultradźwiękami to doskonała metoda usuwania zanieczyszczeń, w przypadku innych - proces ten doprowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia.
Podstawową wskazówką na pewno będzie dokumentacja urządzenia elektronicznego. Odpowiednie zastrzeżenia mogą znaleźć się w informacji fabrycznej lub instrukcji obsługi, oczywiście w takim przypadku należy ściśle stosować się do zaleceń/obostrzeń.
Producenci sprzętu profesjonalnego, a w szczególności - sprzętu pracującego w wysokim reżimie sanitarnym, często już na etapie projektowania przewidują możliwość demontażu urządzenia na czas dekontaminacji. Dokładnie opisują, które elementy, po odłączeniu, można poddać myciu w myjce ultradźwiękowej, a następnie - pełnej sterylizacji, a przy których należy ograniczyć się do czyszczenia i dezynfekcji ręcznej.
Jeżeli w instrukcji obsługi nie zawarto szczegółowych informacji na temat serwisowania, okresowego czyszczenia i konserwacji sprzętu (często jest tak przy urządzeniach z rynku konsumenckiego) i nie wiemy, czy dane urządzenie można poddać kąpieli w ultradźwiękach - musimy poszukać takich informacji w innych źródłach (fora dyskusyjne, relacje innych użytkowników, wskazówki niezależnych specjalistów).
Czyszczenie ultradźwiękami jest na pewno bezpieczne w przypadku niektórych podzespołów, części i akcesoriów: płytek drukowanych, cewek, przełączników, klawiatur. Oczywiście konieczne jest wcześniejsze odłączenie ich od jakiegokolwiek zasilania, a po zakończeniu mycia - płukanie i dokładne osuszenie. W przypadku ultradźwiękowego mycia elementów poddawanych później procesowi sterylizacji, wskazane jest korzystanie z testów kontroli mycia, potwierdzających skuteczność procedury. Można do tego celu użyć wskaźników STERIM Clean Control.
Typowa myjka ultradźwiękowa to wanna z obudową, w której umieszczono generator ultradźwięków oraz systemy sterujące pracą urządzenia. Samo czyszczenie jest bardzo proste – ogranicza się do przygotowania odpowiedniego roztworu myjącego, umieszczeniu w wannie czyszczonych przedmiotów (dla uzyskania pożądanej skuteczności istotny jest sposób ułożenia, konieczne jest też całkowite zanurzenie ich w roztworze), a następnie włączenie myjki.
Pod wpływem ultradźwięków w cieczy powstają pęcherzyki kawitacyjne, które oddziałują na powierzchnię, rozbijając zanieczyszczenia i odrywając je. Proces nie wiąże się z bezpośrednim działaniem na powierzchnię, co – przy wysokiej skuteczności – sprzyja również przedłużeniu żywotności czyszczonych w ten sposób narzędzi i akcesoriów.
Podczas kąpieli ultradźwiękowej stosuje się wodny roztwór przeznaczonego do tego detergentu. Ograniczeniem dla stosowania tej metody jest więc wrażliwość mytych powierzchni na działanie wody, czyli ewentualne odkształcenia czy zmiana struktury materiału (rozmycie, rozpuszczenie, wejście w reakcję chemiczną itp.).
Jednak większość przeciwwskazań wiąże się ze specyfiką działania wibracji, a szczególnie - wibracji o wysokiej częstotliwości. Na uszkodzenia szczególnie narażone są wrażliwe części optyki (soczewki, światłowody, kamery endoskopów), niektóre podzespoły mechaniczne (siłowniki, silniki) oraz szczególnie delikatne elementy elektroniczne. Wibracje mogą również wpłynąć na rozregulowanie precyzyjnych systemów sterowania bazujących na kalibrowanych czujnikach, w niektórych przypadkach ultradźwięki mogą też zmieniać właściwości albo prowadzić do uszkodzeń elementów piezoelektrycznych. Pod wpływem drgań w niektórych konstrukcjach może dojść do obluzowania albo odłączenia poszczególnych elementów.
Należy pamiętać o bardzo istotnym etapie, jakim jest dokładne płukanie i suszenie. Jeżeli w danym przypadku konstrukcja czyszczonego elementu uniemożliwia przeprowadzenie tej czynności, należy zrezygnować z kąpieli ultradźwiękowej. Pozostałości roztworu czyszczącego mogą prowadzić do korozji lub pozostawić osad zakłócający pracę urządzenia.