Sterylizacja w autoklawie - co to jest i jak działa

 

Sterylizacja jest najważniejszą czynnością na etapie przygotowywania narzędzi medycznych i kosmetycznych do ponownego użycia. Proces pozwala na zneutralizowanie wszelkich drobnoustrojów – bakterii, wirusów i grzybów, które mimo wcześniejszego mycia i dezynfekcji mogły pozostać na powierzchni narzędzia. Najczęściej stosowaną metodą jest sterylizacja parą wodną. Sterylizatory parowe, czyli autoklawy, są powszechne nie tylko w mniejszych placówkach medycznych i gabinetach stomatologicznych, ale i w gabinetach kosmetycznych, salonach beauty, studiach tatuażu.

Spis treści


1. Autoklaw, czyli sterylizator parowy
2. Warianty procesu sterylizacji w autoklawie
3. Jak układać narzędzia w autoklawie?
4. Kwalifikacje niezbędne do obsługi autoklawu
5. Jeżeli nie sterylizacja parowa, to co?


Autoklaw, czyli sterylizator parowy

Najprościej mówiąc: autoklaw jest szczelnym pojemnikiem, wyposażonym w osprzęt umożliwiający wytworzenie pary wodnej o odpowiednich parametrach. Czynnikiem sterylizującym jest nasycona para wodna o temperaturze ok. 130 st. C, ale by proces był skuteczny, w komorze urządzenia musi powstać najpierw próżnia. Stąd konieczność specjalnej budowy sterylizatora, uwzględniającej zmiany ciśnienia i temperatury. Musi ona zapewniać szczelność, a jednocześnie bezpieczeństwo osób zajmujących się sterylizacją.


Warianty procesu sterylizacji w autoklawie

Współczesne sterylizatory parowe są całkowicie automatyczne, a ich obsługa jest intuicyjna. Producenci z reguły wyposażają swoje urządzenia w kilka programów, o specyfice dostosowanej do rodzaju sterylizowanych materiałów i sposobu pakowania. W niektórych przypadkach wydłużany jest czas sterylizacji przy jednoczesnym zmniejszeniu temperatury i ciśnienia pary, w innych – maksymalizowane są parametry procesu dla osiągnięcia ponadstandardowego rezultatu wyjaławiania.
Oprócz programów do właściwej sterylizacji materiałów medycznych, autoklawy mają zazwyczaj dodatkowe programy testowe kontrolujące prawidłowość działania oraz jakość wytwarzanej pary - służą do tego specjalne testy w standardzie Bowie & Dick.


Jak układać narzędzia w autoklawie? 

Nasze krótkie omówienie powstało z myślą o niewielkich gabinetach medycznych oraz salonach urody, dlatego skupmy się na niewielkich urządzeniach, przeznaczonych do sterylizacji narzędzi na potrzeby własne. Instrumenty przed poddaniem sterylizacji muszą być umyte, zdezynfekowane i osuszone, a następnie umieszczone w pojemniku do sterylizacji bądź jednorazowym opakowaniu do sterylizacji. W pierwszym przypadku, przy umieszczaniu pojemników w komorze sterylizatora należy zadbać o swobodny dostęp pary do perforacji i zaworów pojemników. W drugim przypadku poszczególne narzędzia, zapakowane w torebki lub rękawy, umieszczane są bezpośrednio na tacy wsuwanej do sterylizatora – tu również należy zadbać o to, by wzajemnie się nie zasłaniały.


Kwalifikacje niezbędne do obsługi autoklawu

W niewielkich placówkach medycznych oraz w branży kosmetycznej najczęściej nie ma osób zajmujących się wyłącznie sterylizacją narzędzi. Nierzadko sterylizację przeprowadzają osoby nie posiadające typowego wykształcenia medycznego (np. manicurzystki, kosmetyczki). Na szczęście wiedza na temat wyjaławiania pojawiła się w programach szkół i kursów kosmetycznych, można też odbyć dodatkowe szkolenie, którego potwierdzeniem jest certyfikat.
Niezależnie od posiadanych kwalifikacji, przed przystąpieniem do sterylizacji za pomocą nowego urządzenia, należy zapoznać się z zasadami jego obsługi, programami oraz metodami dokumentowania procesu sterylizacji.


Jeżeli nie sterylizacja parowa, to co?

Alternatywą dla autoklawów mogą być urządzenia do niskotemperaturowej sterylizacji plazmowej. Wykorzystuje ona właściwości nadtlenku wodoru H2O2 oraz plazmy powstającej między elektrodami urządzenia. Dzięki temu temperatura procesu sterylizacji to zaledwie 55 st. C. Metoda ta stosowana jest na przykład w specjalistycznych placówkach diagnostycznych korzystających z wrażliwych endoskopów

W przypadku niewielkich gabinetów lekarskich i salonów urody, sterylizacja parowa zwykle jest rozwiązaniem najprostszym i całkowicie wystarczającym. Wyjaławiane narzędzia i akcesoria są odporne na wysoką temperaturę i ciśnienie oraz niewrażliwe na wilgoć, z powodzeniem można je więc umieszczać w autoklawie.

Polecane produkty

Polecane artykuły

Zeszyt kontroli sterylizacji - co to takiego

Zeszyt kontroli sterylizacji - co to takiego

Jak wielkim zagrożeniem mogą być wirusy i bakterie - wiedzą już wszyscy. Standardy i procedury chroniące przed skażeniem obowiązują od dziesiątków lat, dla lekarzy i personelu medycznego to oczywistość, ale dopiero wraz z pandemią koronawirusa COVID-19 świadomość ta stała się...
Zasady mycia i sterylizacji narzędzi chirurgicznych

Zasady mycia i sterylizacji narzędzi chirurgicznych

Narzędzia chirurgiczne są stosowane nie tylko w szpitalach, ambulatoriach, gabinetach zabiegowych, gabinetach stomatologicznych, ale również w placówkach niemedycznych – choćby salonach urody. Choć użyte materiały, konstrukcja i technologia produkcji narzędzi medycznych uwzględnia...
Cztery metody sterylizacji

Cztery metody sterylizacji

Równe reguły – dla placówek medycznych, gabinetów kosmetycznych, studiów tatuażu   Spis treści: Jakie mamy metody sterylizacji? Niezbędna kontrola sterylizacji Coraz więcej wiedzy, coraz więcej dobrych praktyk Jeszcze niedawno z procesem sterylizacji...