Spis treści
1. Miejsca, w których musi być prowadzona sterylizacja
2. Prawo sterylizacji
3. Ogólne wytyczne sterylizacji wyrobów medycznych
4. Materiały eksploatacyjne przy sterylizacji – ogólne wymagania
O ile w przypadku gabinetów lekarskich zwykle nie ma żadnych wątpliwości, to już przedsiębiorca spoza branży medycznej może się zastanawiać – czy w jego salonie kosmetycznym albo barber shopie również trzeba sterylizować narzędzia?
Obowiązek sterylizacji narzędzi pojawia się wszędzie tam, gdzie z założenia dochodzi albo może dojść do naruszenia tkanek. Na pewno takim naruszeniem tkanki jest wprowadzenie pod skórę igły do tatuażu czy usuwanie drobnego defektu kosmetycznego powodujące małą ranę. Co ważne, nie zawsze taka ingerencja w tkankę jest widoczna. Podczas golenia, nawet jeżeli nie dochodzi do tzw. zacięcia, pojawiają się mikrourazy skóry, przez które szkodliwe drobnoustroje mogą przeniknąć do organizmu. Do naruszenia tkanek może również dojść podczas teoretycznie nieinwazyjnych zabiegów kosmetycznych, choćby pielęgnacji paznokci (za pomocą cążek), a nawet strzyżenia nożyczkami.
Jeżeli więc w zakładzie wykonuje się usługowo takie zabiegi, używając do tego ostrych narzędzi wielokrotnego użytku, muszą być one sterylizowane.
Przepisy prawa krajowego - ustawa o wyrobach medycznych oraz ustawa o wymaganiach jakim powinny odpowiadać podmioty wykonujące działalność leczniczą, wraz z rozporządzeniami ministra, dyrektywy europejskie, normy, są rozbudowane i mało czytelne dla właściciela niewielkiego gabinetu czy salonu piękności. Dobrym źródłem wiedzy są opracowania i zalecenia, przygotowane w formie wydawnictw własnych (elektronicznych i książkowych) przez Państwowy Zakład Higieny oraz Sanepid. Publikacje te są napisane przystępnie, a przede wszystkim –przekazują zalecenia zgodne z aktualnymi przepisami.
Mamy zbyt mało miejsca, by precyzyjnie opisać wszystkie wymagania dotyczące sterylizacji. Ograniczmy się do podstawowego podziału ogólnych wytycznych sterylizacji. Są to:
sposób zorganizowania miejsca, w którym przeprowadzana będzie sterylizacja
Zależy od wielkości placówki (punktu usługowego), czyli od ilości zestawów narzędzi wykorzystywanych w codziennej pracy. Inne wymagania dotyczą dużych przychodni, a inne – małych zakładów kosmetycznych. Ale niektóre wytyczne, np. mówiące o konieczności oddzielenia strefy skażonej od czystej, są uniwersalne.
niezbędny sprzęt, czyli sterylizator
W zaleceniach znajdziemy omówienie metod sterylizacji i opis służących do tego urządzeń. W naszych realiach najczęściej mamy do czynienia z autoklawem, czyli sterylizatorem parowym. Oczywiście, niezależnie od wybranej metody sterylizacji, urządzenie musi posiadać odpowiednie certyfikaty oraz przechodzić regularne przeglądy i testy sprawności. Przykładowo, kontrolę prawidłowości pracy sterylizatora przeprowadza się najczęściej za pomocą testu Bowie & Dick; odpowiednie pakiety testowe znaleźć można również w sklepie sterim.eu.
procedury związane z przygotowaniem narzędzi do sterylizacji
Zalecenia omawiają wszystkie czynności prowadzące do sterylizacji narzędzi, począwszy od wstępnego oczyszczenia, mycia, dezynfekcji, aż po przygotowanie pakietów sterylizacyjnych. Na tym etapie bardzo ważną rolę spełniają materiały eksploatacyjne: preparaty do mycia i dezynfekcji, np. Belimed Protect oraz torebki lub rękawy do sterylizacji, np. torebki Sterim i rękawy Sterim wraz z osłonkami na ostrza narzędzi.
proces sterylizacji
Oprócz doboru metody sterylizacji i wyboru odpowiedniego programu (nowoczesne sterylizatory dają taką możliwość) należy pamiętać o odpowiednim ułożeniu pakietów w komorze sterylizatora. Daje to pewność odpowiedniej penetracji wsadu czynnikiem sterylizującym, a jednocześnie zmniejsza ryzyko uszkodzenia opakowania.
kontrola prawidłowości sterylizacji i dokumentacja procesu sterylizacji
Ponieważ nie ma możliwości sprawdzenia jałowości pakietów po wykonaniu procesu, każdorazowo i bezwzględnie należy wykonywać testy kontroli sterylizacji, które weryfikują parametry fizyczne procesu oraz – poprzez działanie na próbce bakterii w testach biologicznych – określają skuteczność biobójczą sterylizacji.
W opracowaniach znajdziemy informacje o stosowaniu testów chemicznych (najlepiej wieloparametrowych – np. Sterim Emulator 6), biologicznych (np. Sterim 24 h), a także okolicznościach użycia urządzeń i akcesoriów jak przyrząd PCD (np. Sterim PCD Control) czy inkubatory do testów biologicznych (np. Sterim BI).
Wytyczne przypominają również o konieczności prowadzenia dokumentacji, zawierającej informacje o parametrach procesu sterylizacji i wynikach testów kontroli sterylizacji.
Zarówno w przepisach, jak i opracowaniach poświęconych sterylizacji, wielokrotnie podkreślana jest konieczność stosowania produktów posiadających odpowiednie certyfikaty i dopuszczonych do stosowania na rynku przez instytucje państwowe. Tylko w takim przypadku można mówić o sterylizacji bezpiecznej i zgodnej ze współczesnymi standardami. Wszystkie produkty dostępne w sklepie sterim.eu mają właśnie takie cechy.