Lampy UV do dezynfekcji - czy naprawdę działają?

Ostatnie miesiące, naznaczone uciążliwościami wynikającymi z ograniczeń pandemicznych, jednocześnie nauczyły nas większej dbałości o standardy higieniczne. Specjalne procedury walki z niebezpiecznym wirusem po części stały się rutyną, i to nie tylko w przypadku placówek opieki zdrowotnej czy innych instytucji publicznych. Również w naszych domach. Dobrym przykładem są promienniki ultrafioletowe UV, które zdobyły niemałą popularność jako jedna z metod dezynfekcji.

Spis treści
1. Typy promieniowania UV
2. UV-C – sposób na szkodliwe drobnoustroje
3. Niezbędne środki ostrożności przy dezynfekcji lampami UV
4. Promiennik UV-C bezpośredniego działania czy urządzenie działające w trybie przepływowym?

Typy promieniowania UV

Promieniowanie ultrafioletowe jest jednym z rodzajów promieniowania elektromagnetycznego, a jego długość fali, czyli kluczowy parametr fizyczny, mieści się w przedziale od 100 do 400 nanometrów. Istnieją trzy grupy promieniowania UV: długofalowe (UV-A), średniofalowe (UV-B) oraz krótkofalowe (UV-C). Promieniowanie UV zawdzięczamy słońcu, emitującemu je we wszystkich trzech grupach, przy czym promieniowanie UV-C dociera do nas w bardzo ograniczonej dawce, dzięki filtrowaniu przez ziemską warstwę ozonową. Całe szczęście, bo krótkofalowe promieniowanie ultrafioletowe jest wyjątkowo szkodliwe dla organizmów żywych. Jego energia wywołuje reakcje chemiczne w jądrach komórkowych i bezpośrednio oddziałuje na DNA.

 UV-C – sposób na szkodliwe drobnoustroje

Destrukcyjny wpływ promieniowania UV na żywe organizmy został wykorzystany do unieszkodliwiania bakterii, wirusów i grzybów. Wystawienie ich na działanie ultrafioletu o długości fali między 100 a 280 nm powoduje nieodwracalne zniszczenie struktury, przy czym najwyższą skuteczność biobójczą wykazuje promieniowanie w przedziale 250-270 nm.
Dla uzyskania fali o takiej częstotliwości i o odpowiedniej mocy, wykorzystywane są specjalne źródła energii oraz szkło, przepuszczające promieniowanie w pożądanym zakresie.
Ilość energii, niezbędnej do zabicia różnych rodzajów bakterii, wirusów i grzybów jest różna. Producenci promienników UV podają więc nie tylko wielkość powierzchni „obsługiwanej” przez jedną lampę, ale również czas ekspozycji gwarantujący skuteczną dezynfekcję.

Niezbędne środki ostrożności przy dezynfekcji lampami UV

Ponieważ promieniowanie UV-C jest groźne dla wszystkich żywych organizmów, podczas zwalczania szkodliwych drobnoustrojów należy ograniczyć do minimum jego bezpośrednie oddziaływanie na człowieka, a także na zwierzęta. Oznacza to, że w przypadku typowego bezpośredniego promiennika UV-C, na czas dezynfekcji należy opuścić pomieszczenie, a po zakończeniu procesu (ze względu na wydzielający się ozon) – przewietrzyć je.

Promiennik UV-C bezpośredniego działania czy urządzenie działające w trybie przepływowym?

Charakterystyczne lampy emitujące promieniowanie ultrafioletowe są na wyposażeniu wielu placówek medycznych – przychodni czy gabinetów specjalistycznych, również w miejscach o zaostrzonym rygorze sanitarnym, choćby na blokach operacyjnych. Dezynfekcję przeprowadza się wtedy w przerwach między zabiegami, godzinami przyjęć lub po zakończeniu dnia pracy.
Do dezynfekcji pomieszczeń, w których przebywają ludzie, stosowane są urządzenia przepływowe,. Powietrze znajdujące się w pomieszczeniu wciągane jest do wnętrza urządzenia i tam poddawane działaniu promieniowania UV-C unieszkodliwiającego drobnoustroje. Wydostające się z urządzenia powietrze jest już bezpieczne pod względem biologicznym, ale nie tylko.
Dzięki dodatkowemu filtrowi HEPA (High Efficiency Particulate Air Filter) z powietrza usuwane są również pyły i alergeny. Urządzenie przepływowe jest całkowicie bezpieczne dla ludzi, bo promieniowanie UV-C emitowane jest wyłącznie wewnątrz, nie oddziałując na otoczenie.

Przepływowe sterylizatory powietrza doskonale sprawdzają się więc wszędzie tam, gdzie na stałe przebywają ludzie: w szpitalach będą to sale chorych, a w obiektach pozamedycznych – choćby szkoły, biura, urzędy, restauracje czy mieszkania prywatne.
Promieniowanie ultrafioletowe UV-C daje bardzo dobry efekt biobójczy. Przy dobraniu urządzenia, bezpośredniego lub przepływowego, do rodzaju eksploatacji pomieszczenia (okresowe, stałe) jest skutecznym, bezpiecznym i niedrogim sposobem na podniesienie standardów sanitarnych.