W przypadku sterylizacji materiałów medycznych równie ważne, jak zgodne z procedurami reprocesowanie narzędzi i akcesoriów, jest regularne przeprowadzanie testów. Zarówno testów skuteczności sterylizacji, bezwzględnie wymaganych przy każdym cyklu wyjaławiania, jak i codziennych oraz okresowych testów sprawności sterylizatora. Test helix pozwala określić skuteczność wyjaławiania specjalistycznych narzędzi o specyficznej konstrukcji – rurkowatych, z wgłębieniami i otworami. A jak wykonać test helix poprawnie?
Spis treści:
Wysterylizowanych materiałów medycznych, zamkniętych w szczelnym pakiecie sterylizacyjnym, nie da się „sprawdzić”. Nie można uzyskać 100-procentowej gwarancji, że na teoretycznie jałowym instrumencie nie pozostały bakterie czy wirusy. Ale można (i należy) zrobić wszystko, by sprawdzić, czy sterylizator jest sprawny, a także czy podczas danego cyklu sterylizacji wystąpiły warunki fizyczne niezbędne do neutralizacji drobnoustrojów (chemiczne testy sterylizacji) oraz – czy testowa dawka bakterii umieszczona w typowym wsadzie została unieszkodliwiona (biologiczne testy sterylizacji).
Wróćmy jednak do testowania sprawności autoklawu. Zgadza się, fakt osiągnięcia pożądanych: temperatury, ciśnienia i czasu procesu, potwierdza nam typowy zintegrowany chemiczny test kontroli sterylizacji. Ale nie daje nam pełnej informacji o „jakości” pary wodnej, a ściślej – jej zdolności do penetrowania trudno dostępnych miejsc.
W instrumentarium gabinetów zabiegowych i stomatologicznych nie brakuje narzędzi, które – choć wykonane ze stali odpornej na wysoką temperaturę i ciśnienie, przez swoją konstrukcję są szczególnie trudne w reprocesowaniu. Elementy rurkowate, części z zagłębieniami, miniaturowe elementy o złożonych kształtach – to wszystko jest wyjątkowo wymagające dla czynnika sterylizującego.
Testy Helix symulują takie właśnie, krytyczne warunki wyjaławiania. Wykonany z metalu i tworzyw sztucznych przyrząd to 150-centymetrowa rurka zakończona zasobnikiem, w którym należy umieścić test paskowy.
Twórcy tej metody testowania założyli, że jeżeli podczas testu para wodna przedostanie się przez długą, zwiniętą rurkę, to przy standardowej sterylizacji dotrze również do wszystkich zagłębień w najbardziej nawet skomplikowanym narzędziu medycznym. Oczywiście – zachowując odpowiednie parametry fizyczne (właśnie dlatego w części pomiarowej narzędzia umieszczany jest chemiczny test paskowy.
Współczesne sterylizatory wyposażone są w specjalnie zdefiniowane programy testowe. Między innymi – do przeprowadzania testów Helix. W części urządzeń (np. w sterylizatorach serii Kronos) ten sam program służy do przeprowadzania testów Helix oraz Bowie&Dick (służących do określania zdolności penetracji parą wodną materiałów porowatych).
Prześledźmy procedurę wykonywania testu penetracji pary w narzędziach rurkowych i zagłębionych na przykładzie cenionego testu Helix PCD STERIM, dostępnego w sklepie sterim.eu.
W kapsule pomiarowej przyrządu należy umieścić pasek testowy. Cały przyrząd należy ułożyć w komorze autoklawu - na środkowej tacy. Podczas testu sterylizator powinien być pusty, a cała procedura musi być wykonywana w nagrzanym urządzeniu.
Po zakończeniu programu testowego Helix należy sprawdzić kolor substancji testowej znajdującej się na pasku wskaźnikowym. Zmieniony, jednolity kolor, jest potwierdzeniem skutecznej penetracji przez parę wodną. Niejednolitość koloru wskaźnika może sygnalizować nieodpowiednią temperaturę procesu, niezgodne z normą ciśnienie, nieszczelność komory sterylizatora lub złą jakość pary wodnej.
W razie niepowodzenia testu konieczna jest interwencja serwisanta. Po naprawie autoklawu oczywiście test należy przeprowadzić ponownie.