Kontrola procesu sterylizacji za pomocą wskaźnika biologicznego to jedna z ważniejszych procedur, potwierdzających efektywność i bezpieczeństwo procesów wyjaławiania materiałów medycznych. Przeprowadzanie testów biologicznych jest konieczne zarówno w wyspecjalizowanych, dużych placówkach medycznych, jak i niewielkich gabinetach lekarskich czy salonach kosmetycznych. W przypadku małych gabinetów popularną praktyką jest przekazywanie testów sporal do zewnętrznych laboratoriów.
Spis treści:
W przypadku powierzania testów biologicznych zewnętrznym laboratoriom, należy zadbać o:
Wraz ze wskaźnikiem poddanym sterylizacji, do laboratorium należy przekazać również tzw. wskaźnik kontrolny, czyli test nie poddany wyjaławianiu. Posłuży on do wykonania posiewu kontrolnego. Wskaźniki muszą pochodzić z tej samej serii i mieć aktualną datę ważności.
Mikrobiologiczną kontrolę skuteczności sterylizacji możemy zlecić laboratoriom państwowym, a także placówkom komercyjnym. Ważne jest, by cała procedura odbywała się zgodnie z zaleceniami miejscowego Sanepidu (wytyczne poszczególnych inspektoratów mogą się nieznacznie różnić, lepiej więc skonsultować się bezpośrednio z inspektorami nadzorującymi nasz gabinet).
Warto też uzgodnić praktyczne aspekty współpracy z pracownikami zewnętrznego laboratorium – by trafiały tam odpowiednio przygotowane próbki. Dzięki temu współpraca taka przebiegać będzie sprawnie, a co najważniejsze – wyniki kontroli testami sporal, tak ważnych dla bezpieczeństwa pacjentów – będą 100-procentowo wiarygodne.
"Część właścicieli niewielkich gabinetów decyduje się na powierzenie testów biologicznych zewnętrznym laboratoriom. Takie rozwiązanie jest na pewno wygodne (...)" |
Na tak postawione pytanie nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Wymagana (wynikająca z wytycznych sanitarnych i/lub zaleceń Sanepidu) częstotliwość wykonywania testów biologicznych jest pochodną specyfiki działania placówki i rodzaju sterylizowanych materiałów medycznych. Jako skrajny przykład można wskazać sterylizację implantów przeznaczonych do umieszczenia w ciele pacjenta – każdej takiej procedurze musi towarzyszyć kontrola procesu sterylizacji przeprowadzona za pomocą wskaźnika biologicznego.
Jednak w większości przypadków, gdy sterylizowane są typowe narzędzia medyczne wielorazowego użytku oraz akcesoria (w przychodniach, gabinetach stomatologicznych, salonach urody, studiach tatuażu itp.), zalecenia mówią o obowiązku wykonania kontroli za pomocą wskaźnika biologicznego raz na tydzień (najrzadziej raz na miesiąc) oraz po każdym serwisowaniu autoklawu.
Sam kontrolowany proces sterylizacji należy oczywiście przeprowadzić w samym gabinecie lub salonie – chodzi przecież o sprawdzenie konkretnego urządzenia, w konkretnej konfiguracji. Pierwszym krokiem jest zaopatrzenie się we wskaźniki biologiczne – ampułkowe lub sporal (polecamy produkty dostępne w sklepie sterim.eu: paskowe testy biologiczne SPORAL oraz ampułkowe testy biologiczne Sterim). Testy należy umieścić wewnątrz pakietów reprezentatywnych dla wsadu, w miejscach najtrudniej dostępnych dla czynnika sterylizującego.
Proces wyjaławiania powinien całkowicie zneutralizować spreparowane szczepy bakterii znajdujące się w ampułce lub na bibule testu sporal. By ocenić, czy do tego doszło, test należy połączyć ze specjalną pożywką oraz poddać inkubacji (w odpowiedniej temperaturze, przez określony czas). Dopiero wtedy można sprawdzić, czy testowe szczepy bakterii nie namnożyły się.
Całość procesu można przeprowadzić we własnym zakresie (do tego celu najlepiej będą się nadawały testy ampułkowe), należy jedynie dysponować inkubatorem. Oczywiście trzeba mieć świadomość, że wynik testu będzie znany dopiero po zakończeniu etapu inkubacji.
Część właścicieli niewielkich gabinetów decyduje się na powierzenie testów biologicznych zewnętrznym laboratoriom. Takie rozwiązanie jest na pewno wygodne (doświadczenie personelu odpowiedzialnego za sterylizację w małych placówkach na pewno jest mniejsze do kompetencji wyspecjalizowanych pracowników profesjonalnych laboratoriów). Placówka, której powierzamy materiał biologiczny (najczęściej testy typu sporal) do badania, odpowiada zarówno za prawidłową inkubację próbki, jak i określenie wyniku testu.
Takiego typu usługi świadczą zarówno państwowe laboratoria pracujące w strukturach Sanepidu, jak i komercyjne laboratoria (część z nich działa w ramach sieci). Koszt testu zależny jest od lokalizacji i ilości przekazywanych próbek , ale obecnie nie powinien przekraczać 100 złotych.