Spis treści
1. Rodzaje dezynfekcji termicznej ciepłem wilgotnym
2. Parametr A0 jako określenie biobójczości procesu dezynfekcji termicznej
3. Dezynfekcja termiczna w zastosowaniach profesjonalnych
4. Dezynfekcja termiczna w domu
Badania nad biobójczymi właściwościami wysokiej temperatury prowadził między innymi Ludwik Pasteur. Wraz z kolejnymi odkryciami i zdobywaniem nowych doświadczeń przez uczonych i medyków, rozwijała się wiedza o skuteczności procesów dezynfekcji termicznej z wykorzystaniem różnych poziomów temperatur i czasu ekspozycji.
Ogólna prawidłowość mówi, że dla uzyskania pożądanego efektu kluczowe jest zachowanie odwrotnej proporcjonalności: w przypadku skracania czasu dezynfekcji należy zwiększyć temperaturę, a jeżeli z jakiegoś powodu temperatura nie może być zbyt wysoka – należy wydłużyć czas procesu.
Biorąc pod uwagę tę zależność, wyróżnić można kilka typów procesów biobójczych: pasteryzację (niższa temperatura, dłuższy czas), tyndalizację (3-krotna pasteryzacja) i dekoktację (wyższa temperatura, krótszy czas).
W doborze odpowiedniego dla danej temperatury czasu dezynfekcji pomaga parametr A0, opisany w normie PN-EN-ISO 15883. Istotny jest dobór odpowiedniego A0, zależnego od charakteru i rodzaju zanieczyszczeń mikrobiologicznych, a także rodzaju i zastosowania dezynfekowanych materiałów medycznych. Pod uwagę należy wziąć również właściwości tworzywa z którego wykonane są te przedmioty (tzn. jego odporności na wyższe temperatury).
Zgodnie z normą PN-EN-ISO 15883 wartość A0 dla niskiego stopnia dezynfekcji to 600, przy wysokim stopniu dezynfekcji to już 3000. Dla uzyskania tej drugiej wartości, przy temperaturze 80 st. C konieczny jest proces trwający 50 minut, a przy temperaturze 93 st. C – 2,5 minuty.
Jeszcze wyższą wartość A0, bo aż 6000, zaleca dla uzyskania czystości mikrobiologicznej Instytut Roberta Kocha. By osiągnąć taki poziom konieczne jest zastosowanie temperatury 93 st. C przez 5 minut.
Dezynfekcja bazująca wyłącznie na wysokiej temperaturze w warunkach profesjonalnych przeprowadzana jest stosunkowo rzadko. Zwykle stanowi element złożonego procesu w myjniach-dezynfektorach, takich jak na przykład BLUNIX 60. Urządzenia takie w procesie mechanicznego mycia i dezynfekcji wykorzystują zarówno właściwości wysokiej temperatury (93 st. C), jak i nowoczesnych detergentów.
Dezynfekcja za pomocą wysokiej temperatury ma dwa podstawowe ograniczenia – brak możliwości poddania jej działaniu przedmiotów nie mieszczących się do komory urządzenia dającego odpowiednie warunki termiczne, a także wrażliwość wielu tworzyw na działanie wysokiej temperatury. Dezynfekcja termiczna nie może służyć dekontaminacji mebli lub aparatury w gabinecie lekarskim, a tym bardziej – nie da się tą metodą zdezynfekować podłogi i ścian.
Możemy tu wspomnieć o zastosowaniu dezynfekcji termicznej do neutralizacji drobnoustrojów pojawiających się w instalacjach ciepłej wody użytkowej. Chodzi głównie o zwalczanie bakterii Legionella, namnażających się na ściankach rur i wytrzymujących temperaturę do 65 st. C. Proces dezynfekcji polega na podniesieniu temperatury wody w instalacji do poziomu 70-80 st. C.
Nie należy także zapominać o konieczności sprawdzenia i kontroli, czy proces dezynfekcji termicznej przebiegł prawidłowo i był skuteczny. W tym celu stosuje się testy kontroli dezynfekcji, takie jak STERIM DES Control 5 i STERIM DES Control 10 minut, które dostępne są w 2 wariantach - testujące utrzymanie podczas procesu temperatury 93°C przez 5 lub 10 minut.
W warunkach domowych metoda dezynfekcji termicznej ma się całkiem dobrze. Wygotowywanie akcesoriów do karmienia i higieny niemowląt, narzędzi do manicure, ale i słoików przeznaczonych do przechowywania żywności, jest właśnie procedurą biobójczą, która ma uchronić przed drobnoustrojami zagrażającymi zdrowiu bądź powodującymi psucie się artykułów spożywczych.
Skuteczność tego procesu, pod warunkiem zachowania odpowiedniego czasu gotowania, jest bardzo wysoka. Niestety i w tym przypadku ograniczeniem są wymiary dezynfekowanego przedmiotu oraz materiał z jakiego jest wykonany.
Wysoka temperatura skutecznie zabija drobnoustroje. Metoda dezynfekcji termicznej, jako najbardziej oczywista i możliwa do przeprowadzenia praktycznie w każdych warunkach, nadal jest popularna i chętnie stosowana w warunkach domowych, ale wyłącznie w przypadku niewielkich przedmiotów. Gdy zajdzie konieczność dezynfekcji wyposażenia domowego (co jest ważne choćby w przypadku choroby jednego z domowników i konieczności gruntownej dekontaminacji pomieszczenia) musimy użyć preparatu chemicznego, działającego również w niskiej temperaturze.