Autoklawy są najpopularniejszymi urządzeniami do wyjaławiania materiałów medycznych. Sterylizacja parowa jest metodą łączącą bardzo wysoką skuteczność w unieszkodliwianiu drobnoustrojów z łatwością obsługi. Niewysokie koszty zakupu i eksploatacji, a także ogólna dostępność materiałów eksploatacyjnych sprawiają, że autoklawy są chętnie używane w małych placówkach medycznych, gabinetach lekarskich i salonach urody. Oczywiście ta sama metoda sterylizacji doskonale sprawdza się w większych instytucjach – wtedy stosowane są duże urządzenia o wysokiej wydajności. Jednak niezależnie od wielkości, każdy autoklaw oznaczony jest tak zwaną „klasą”. Co ona oznacza?
Spis treści
Klasyfikacja autoklawów oparta jest o zapisy normy EN 13060. Dokument ten wskazuje, jakie cechy powinny mieć urządzenia służące do sterylizacji parą pod ciśnieniem i jaki efekt powinny gwarantować założone parametry procesu. W największym skrócie – autoklawy poszczególnych klas różnią się od siebie budową (a co za tym idzie – dostępnymi funkcjami), a w konsekwencji – złożonością procesu sterylizacji. Ma to bezpośredni wpływ na efektywność procesu i możliwość zastosowania konkretnego urządzenia do mniej lub bardziej wymagających potrzeb.
Sterylizatory oznaczone według normy EN 13060 klasą B są najbardziej skuteczne, a co za tym idzie – mogą być wykorzystywane do wyjaławiania materiałów stosowanych we wszystkich procedurach medycznych. O bardzo wysokiej efektywności procesu sterylizacji w autoklawach klasy B decyduje specyfika tworzenia próżni i sposób dozowania pary wodnej do komory sterylizatora. Sekwencja jest sterowana przez zaawansowany system autoklawu i pozwala na stworzenie optymalnych warunków zapewniających najwyższą skuteczność biobójczą.
Klasa B w sterylizatorach jest standardem w szpitalach, przychodniach, gabinetach lekarskich i stomatologicznych. Dlatego często producenci i użytkownicy pod pojęciem „sterylizator medyczny” rozumieją właśnie autoklaw klasy B. Sterylizacja parowa w tego typu urządzeniach jest efektywna, obsługa jest nieskomplikowana, a koszt procesu jest niewielki.
Na rynku dostępne są autoklawy klasy B o różnych wielkościach, począwszy od niewielkich, kompaktowych urządzeń przeznaczonych dla małych gabinetów i salonów branży beauty. Takie urządzenia, np. omawiany już na naszym blogu przystępny cenowo autoklaw Kronos B6, są pełnoprawnymi, wysoce zautomatyzowanymi sterylizatorami, zapewniającymi skuteczność tożsamą z dużymi urządzeniami typowymi dla zaawansowanych sterylizatorni w szpitalach.
Współczesne autoklawy klasy B wyposażone są w gotowe programy do właściwej sterylizacji materiałów medycznych (programy dobierane są w zależności od rodzaju wyjaławianych przedmiotów), mają też dodatkowe programy testowe (m.in. cykl Bowie & Dick).
Jak już wcześniej wspomnieliśmy – klasa B to oznaczenie najwyższej skuteczności w sterylizacji parowej. W komorze autoklawu klasy B można umieszczać wszystkie rodzaje instrumentów i akcesoriów (w tym – o złożonej budowie, zagłębionych lub kanałowych), odzież medyczną, naczynia itp. Warunkiem jest odporność sterylizowanego materiału na wysoką temperaturę, ciśnienie i obecność pary wodnej.
Autoklawy klasy S mają prostszą budowę, a próżnia w komorze sterylizatora powstaje w nieco inny sposób. To jednak wpływa na skuteczność sterylizacji materiałów o złożonej budowie albo narzędzi posiadających kanały – jest ona wyraźnie niższa, dlatego urządzenia w klasie S nie nadają się do reprocesowania pełnego spektrum narzędzi i akcesoriów stosowanych w większości gabinetów lekarskich. Autoklawy takie mogą być stosowane do mniej wymagających zadań, jednak przed zakupem warto upewnić się, czy aktualne (oraz przyszłe!) potrzeby placówki nie wiążą się z koniecznością nabycia sprzętu zapewniającego wyższą skuteczność.
Trzecią grupą są sterylizatory parowe klasy N. W myśl wymagań normy EN 13060 mogą być stosowane wyłącznie jako sprzęt pomocniczy, w ograniczonym zakresie (do sterylizacji nieopakowanych narzędzi litych). Na przeszkodzie stoi przestarzała konstrukcja, czyli brak pompy próżniowej i nieefektywny sposób suszenia wsadu. Autoklawy klasy N, podobnie jak pozostałe urządzenia nie oznaczone żadną klasą i nie posiadające odpowiednich certyfikatów, nie mogą być używane do sterylizacji typowych pakietów z narzędziami w gabinetach lekarskich i w branży beauty.